Cần hơn một người có tinh thần khởi nghiệp để “start-up” thành công

Qua giai đoạn COVID-19 đầy biến động với dự án start-up Arevo, nhà máy in 3D sợi carbon tại TP.HCM, nữ doanh nhân Lê Diệp Kiều Trang đã có nhiều đúc kết về tư duy và tinh thần khởi nghiệp. Chị cho rằng, bản thân thấu hiểu được giá trị của đội ngũ trong hành trình phát triển của các công ty khởi nghiệp.

Những chia sẻ xoay quanh từ khóa “khởi nghiệp” đã được nhà đồng sáng lập Alabaster (quỹ đầu tư khởi nghiệp về công nghệ chuyên sâu) gửi đến khán giả trong số mới nhất của chương trình MBA For Success do ISB tổ chức.

Hành trình khởi nghiệp may mắn vì có đội ngũ cùng chia sẻ niềm tin

Nhớ lại những tháng vất vả cùng Arevo, chị Trang cho biết, vào thời điểm tháng 6-2021, nhà máy đang trong quá trình xây dựng tại Việt Nam và đã lắp đặt được phân nửa số máy. Khi chính quyền quyết định thực hiện giãn cách xã hội, công ty đứng trước những bài toán toán khó, đặc biệt phải đảm bảo nguồn nguyên vật liệu trong bối cảnh hoạt động hậu cần (logistics) khó khăn.

Để giữ tiến độ, start-up Arevo quyết định chuyển sang hình thức “3 tại chỗ” với hơn 150 nhân công. Đến khi chỉ thị 16+ được áp dụng, Arevo thêm một lần nữa đứng trước nguy cơ đứt gãy hoạt động vì nhiều khả năng không còn tìm được nguồn cung nhu yếu phẩm thiết yếu phục vụ nhân viên.

Vậy mà đến tháng 10, lúc cuộc sống trở về trạng thái bình thường mới, nhà máy đã được lắp ráp hoàn thiện. Mẫu xe đạp in 3D của Arevo nhanh chóng được thị trường đón nhận. Thậm chí, doanh nghiệp khởi nghiệp này còn lên được ý tưởng cho nhiều mẫu sản phẩm giàu tiềm năng, dự kiến sẽ là cú hích để phát triển thời hậu COVID-19.

Lý giải cho hai bức tranh tháng 6 và tháng 10 đối lập đáng ngạc nhiên này, chị Trang chia sẻ sở dĩ start-up công nghệ do mình điều hành có thể tồn tại được cốt là vì có được những người đồng đội cùng chia sẻ đích đến. Nhiều khoảnh khắc, niềm tin về tiến độ của công ty trong chị bị lung lay, nhưng chính các đồng đội, nhân viên đã trở thành những người đồng hành, nâng đỡ cho nhau.

Theo chị Trang, sẽ có những giai đoạn cực kỳ khó khăn như giãn cách xã hội vừa qua. Khi đấy, bản thân công nghệ không thể thay thế được con người. Dù hệ thống máy móc in 3D của Arevo đã được kết nối trên cloud nhưng cũng cần người vận hành, thiết kế và lo nhiều đầu việc khác.

“Tôi đã rất may mắn khi tìm được những con người không chỉ có năng lực, có tâm huyết và chia sẻ với nhau niềm tin. Tôi chỉ mong Arevo có thể “sống” được qua mùa dịch là tốt, nhưng không ngờ các anh em lại đi nhanh được đến thế”, chị Trang nói.

Trong một start-up, ai cần có tinh thần khởi nghiệp?

Theo chị Trang, tư duy về khởi nghiệp ở nhiều người thường là, chỉ có những người lãnh đạo mới cần có tinh thần khởi nghiệp, sự nhiệt huyết và tư duy sáng tạo để đẩy cả một “con thuyền” start-up về phía trước. Thực tế, trong một doanh nghiệp khởi nghiệp, càng nhiều người trong đội ngũ có tinh thần này càng tốt.

Bởi vì, khởi nghiệp là hành trình không thể đi từ A đến Z, thậm chí đi một mạch từ A đến D cũng đã rất khó. Rõ ràng mỗi start-up đều có những tầm nhìn chiến lược nhưng sẽ có rất nhiều yếu tố bạn không thể đoán trước khiến đôi lúc những điểm đến phía trước trở nên mờ mịt. Nói cách khác, các doanh nghiệp khởi nghiệp chẳng khác nào những người mở đường.

Chị Trang cho rằng đã mở đường thì không thể chỉ có người sáng lập công ty. Những bài toán của một start-up không phải chỉ cần các founder mà còn cần đến tất cả các bộ phận cùng hỗ trợ nhau giải quyết.

Vì đặc thù những vấn đề của mỗi start-up sẽ rất khác, thậm chí chưa từng có trước đây, do đó những người chịu trách nhiệm trong từng mảng của công ty cũng cần linh hoạt thích ứng và đưa ra được những giải pháp tối ưu. Họ cũng cần sẵn sàng chấp nhận thay đổi và không phải cái gì đúng ở các công ty lớn đều sẽ đúng với một công ty khởi nghiệp.

“Do vậy khi tuyển người cho start-up, tôi ưu tiên những bạn có khả năng linh hoạt, có sức chống chịu tốt với sự thay đổi, có thể thích ứng, thay vì chỉ biết đi theo hành trình đã vạch sẵn”, chị Trang ví điều này như khả năng “mò đường” ở các ứng viên.

Tuy nhiên, chị Lê Diệp Kiều Trang không quên nhấn mạnh vai trò then chốt của các founder của start-up. Họ chính là người truyền cảm hứng, niềm tin và văn hóa doanh nghiệp cho các nhân viên. Cũng chính họ sẽ đưa nguồn cảm hứng đó đến với các cộng sự, để những lãnh đạo cấp dưới tiếp tục truyền tinh thần này đến từng nhân viên và phòng ban. Có như vậy, công ty mới có khả năng chống chịu trước những thay đổi.

PGS.TS Trần Hà Minh Quân, Viện trưởng ISB cũng đồng quan điểm với chị Trang và cho rằng tinh thần khởi nghiệp ở đây không hẳn đồng nhất với ý muốn khởi nghiệp. Ông Quân cho rằng start-up cũng giống như đi đào vàng. Họ không có đủ thông số để biết ở đâu thật sự có “vàng”.

Vì vậy, tinh thần khởi nghiệp với sự linh hoạt ứng biến để thích ứng hoàn cảnh đặc biệt ra quyết định vào những lúc start-up đứng ở “ngã ba đường”, sự kiên định với mục tiêu là rất quan trọng. Họ cần “cảm” và hình dung được những khả năng có thể xảy đến để đưa ra những chọn lựa hợp lý nhất. “Yếu tố này cũng là một trong những lý do khiến một số người dù thành công ở những tập đoàn lớn nhưng lại thất bại khi bước ra khởi nghiệp”, ông Quân nói.