HR Talks: Văn hóa ESG – Khi HR đóng vai trò “kiến trúc sư” của phát triển bền vững

Đối với nhiều doanh nghiệp, ESG là một áp lực thực tế từ thị trường, nhà đầu tư và khung pháp lý, nhưng đồng thời cũng là cơ hội để chuyển mình thành một tổ chức phát triển bền vững.

Trong số HR Talks này, hai khách mời từ KFC Việt Nam – chị Võ Thị Thu, HRD và chị Thiều Thị Hồng, Senior People Experience Manager – đã cung cấp những phân tích thú vị về cách bộ phận Nhân sự chuyển hóa sự vĩ mô của ESG thành hành động thực tiễn thông qua ba trụ cột chiến lược: Con người (People), Mục đích (Purpose) và Hiệu suất (Performance).

ESG thường được nhắc đến như một xu hướng tất yếu. Tuy nhiên, ở góc độ quản trị nhân sự và vận hành, chúng ta nên hiểu tường tận khái niệm này như thế nào và đâu là động lực thúc đẩy doanh nghiệp phải thực thi nó ngay lập tức?

Chị Thiều Thị Hồng: ESG không có một tiêu chuẩn toàn cầu duy nhất, nhưng cách tiếp cận phù hợp nhất với doanh nghiệp hiện nay là nhìn nhận nó qua ba yếu tố cấu thành. Chữ E (Environmental) đại diện cho hành động bảo vệ hành tinh như giảm khí thải carbon, tiết kiệm năng lượng và quản lý nguồn nước.

Chữ S (Social) phản ánh cách doanh nghiệp đối xử với con người, bao gồm điều kiện làm việc, sự đa dạng (Diversity & Inclusion), nhân quyền và các cam kết với cộng đồng. Cuối cùng, chữ G (Governance) đề cập đến sự liêm chính trong quản trị, tính minh bạch, bảo mật dữ liệu và đạo đức kinh doanh.

Động lực thúc đẩy doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình ESG đến từ nhiều phía. Đầu tiên là áp lực từ nhà đầu tư và khung pháp lý; các doanh nghiệp muốn thu hút vốn hoặc hoạt động trong các khu công nghiệp sinh thái cần minh bạch hóa các chỉ số bền vững. Quan trọng hơn, áp lực lớn nhất đến từ sự thay đổi hành vi của người tiêu dùng và lực lượng lao động.

Theo số liệu từ Deloitte, khoảng 74% nhân sự toàn cầu trong tương lai thuộc thế hệ Millennials và Gen Z. Đáng chú ý, 70% nhóm này sẽ xem xét các giá trị ESG của công ty trước khi ứng tuyển. Họ đi làm không chỉ vì thu nhập mà còn tìm kiếm một mục đích (purpose) tốt đẹp hơn. Do đó, nếu doanh nghiệp không chuyển đổi, họ sẽ mất đi lợi thế cạnh tranh trong việc thu hút nhân tài và khách hàng.

Với vai trò là cầu nối chiến lược, HR cần làm gì để tích hợp ESG vào thương hiệu tuyển dụng một cách hiệu quả?

Chị Võ Thị Thu: Vai trò của HR là tích hợp ESG vào hành trình trải nghiệm nhân viên, bắt đầu ngay từ khâu tuyển dụng. Tuy nhiên, yếu tố then chốt ở đây là tính xác thực (authenticity) của câu chuyện. Chúng ta cần tránh việc tổ chức các hoạt động ESG hoành tráng chỉ để chụp ảnh, quay phim làm tư liệu truyền thông mà không tạo ra tác động thực tế.

Tại KFC, chúng tôi để chính hành động và câu chuyện của nhân viên lên tiếng. Ví dụ, trong các hoạt động trồng rừng, thay vì chi ngân sách lớn cho khâu tổ chức sự kiện hay thuê các đơn vị truyền thông đắt đỏ để trồng số lượng cây ít ỏi, chúng tôi chọn hợp tác với các đơn vị phi lợi nhuận để tối ưu hóa chi phí, nhằm mục tiêu trồng được số lượng cây lớn nhất có thể đạt 30.000 cây đến năm 2027.

Chúng tôi cắt giảm chi phí hậu cần cho nhân viên để dồn nguồn lực cho việc trồng cây thực tế. Kết quả là nhân viên không cảm thấy bị ép buộc theo chỉ tiêu mà ngược lại, họ tranh nhau các suất tham gia . Khi nhân viên tự hào về những giá trị thật mà doanh nghiệp tạo ra, họ sẽ tự nguyện lan tỏa điều đó một cách tự nhiên nhất. Đó chính là cách HR xây dựng thương hiệu tuyển dụng bền vững: để sự thật và trải nghiệm của nhân viên tự kể câu chuyện của nó.

Làm thế nào để ESG không chỉ nằm trên giấy tờ chính sách mà thực sự trở thành “hơi thở” và văn hóa của tổ chức?

Chị Võ Thị Thu: Để ESG “sống” được trong tổ chức, người lãnh đạo đóng vai trò tối quan trọng. Họ phải là những hình mẫu về đạo đức và trách nhiệm. Khi nhân viên nhìn thấy lãnh đạo đưa ra các quyết định kinh doanh dựa trên sự liêm chính và trách nhiệm cộng đồng – ngay cả khi điều đó ảnh hưởng đến lợi nhuận ngắn hạn – họ sẽ tin tưởng và noi theo.

Một ví dụ điển hình về quản trị (Governance) và trách nhiệm xã hội (Social) tại KFC Việt Nam là quyết định liên quan đến chất lượng sản phẩm. Chúng tôi kiên quyết không sử dụng hóa chất để tẩy trắng gà hay làm cho miếng thịt mọng nước một cách nhân tạo dù điều này có thể khiến sản phẩm trông bắt mắt và ngon hơn. KFC chấp nhận giải thích với khách hàng thay vì đánh đổi sức khỏe người tiêu dùng.

Hay trong các đợt thiên tai, câu hỏi đầu tiên của ban lãnh đạo không phải là “Nhà hàng có phải đóng cửa không? Mất bao nhiêu doanh thu?” mà là “Nhân viên có an toàn không?” . Những quyết định nhân văn trong thời điểm khủng hoảng, như việc cung cấp lương thực cho nhân viên trong đại dịch, chính là những chất xúc tác mạnh mẽ nhất để định hình văn hóa ESG . HR đóng vai trò là “Kiến trúc sư văn hóa” (Cultural architect), giúp lan tỏa và củng cố các hoạt động này trong tổ chức.

Cuối cùng, để đảm bảo tính hiệu quả, làm thế nào HR có thể chuyển hóa các giá trị trừu tượng của ESG thành các KPI cụ thể và đo lường được?

Chị Võ Thị Thu: Nếu không đo lường, chúng ta sẽ không quản lý được. HR phải đưa các tiêu chí ESG vào hệ thống quản trị hiệu suất và gắn nó với các mục tiêu kinh doanh.

Các chỉ số này cần được cụ thể hóa tùy theo chức năng. Ví dụ, về khía cạnh Xã hội (Social), chúng ta có thể đo lường tỷ lệ đa dạng giới tính, sức khỏe (well-being) của nhân viên, hoặc mức độ tác động của các chương trình cộng đồng (CSR impact) thay vì chỉ đếm số lượng chương trình. Đối với khía cạnh Môi trường (Environmental), bộ phận vận hành nhà hàng sẽ có các KPI nghiêm ngặt về hiệu quả sử dụng điện năng, xử lý rác thải và dầu ăn thừa.

Ở các tập đoàn đa quốc gia, việc đạt được các chỉ số ESG này thường là điều kiện tiên quyết để các lãnh đạo cấp cao nhận được thưởng, bên cạnh các chỉ tiêu về tài chính. Việc tích hợp này đảm bảo rằng trách nhiệm thực thi ESG được chia sẻ từ cấp lãnh đạo cao nhất xuống tới từng nhân viên, biến nó thành một phần của quy trình vận hành hàng ngày chứ không phải là một nhiệm vụ làm thêm.

Kết

Qua phần chia sẻ của chị Thu và chị Hồng, có thể thấy vai trò của HR trong chiến lược ESG là sự chuyển dịch từ người thực thi chính sách sang đối tác chiến lược. HR là người kiến tạo văn hóa, xây dựng niềm tin thông qua tính chân thực, và thiết lập hệ thống đo lường để đảm bảo các mục tiêu phát triển bền vững song hành cùng tăng trưởng kinh doanh.

Dù là doanh nghiệp lớn hay nhỏ, việc bắt đầu ESG có thể xuất phát từ những hành động rất cụ thể: từ việc tuyển dụng công bằng, quan tâm đến nhân viên, đến việc tiết kiệm năng lượng. Điều quan trọng nhất không phải là quy mô ngân sách, mà là tư duy của người lãnh đạo và sự cam kết thực hiện một cách thực chất.

HR Talks là series quy tụ các chuyên gia nhân sự chia sẻ kiến thức về xây dựng văn hóa doanh nghiệp, phân tích thách thức trong việc thu hút và giữ chân nhân tài và chuyển hóa thành mô hình quản trị nhân sự bền vững theo triết lý đào tạo của PSO – Problem Solving in Organization.