So sánh Thạc sĩ Kinh tế và STEM: lựa chọn nào cho một tương lai “đắt giá”?

Đứng trước quyết định quan trọng về con đường học thuật sau đại học, nhiều người băn khoăn giữa khối ngành Kinh tế và STEM. Cả hai đều mở ra cánh cửa với những cơ hội nghề nghiệp đầy triển vọng, nhưng lại có những đặc điểm và yêu cầu khác biệt. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin thực tế về hai nhóm ngành học này, giúp bạn có quyết định phù hợp.

Khái niệm cơ bản về Thạc sĩ kinh tế và STEM

Thạc sĩ Kinh tế là gì?

Thạc sĩ khối ngành Kinh tế không chỉ giới hạn ở chuyên ngành Kinh tế học thuần túy mà bao gồm nhiều ngành học liên quan đến hoạt động kinh tế và quản lý. Đây là nhóm ngành tập trung vào việc phân tích, hoạch định và quản lý các hoạt động kinh tế từ vi mô đến vĩ mô. Khối ngành Kinh tế bao gồm các chuyên ngành như Tài chính – Ngân hàng, Quản trị kinh doanh, Marketing, Kế toán – Kiểm toán, Kinh tế quốc tế, Kinh tế phát triển, Thương mại điện tử và Logistics.

Chương trình thạc sĩ khối ngành Kinh tế trang bị cho người học khả năng phân tích số liệu kinh tế, hiểu biết về các chính sách tài khóa, tiền tệ và kỹ năng ra quyết định trong môi trường kinh doanh phức tạp.

Thạc sĩ STEM là gì?

Thạc sĩ STEM đại diện cho các chương trình sau đại học trong lĩnh vực Khoa học (Science), Công nghệ (Technology), Kỹ thuật (Engineering) và Toán học (Mathematics). Đây là nhóm ngành đòi hỏi tư duy logic, phân tích và khả năng giải quyết vấn đề dựa trên nền tảng khoa học và kỹ thuật. Thạc sĩ STEM không chỉ giới hạn trong các ngành truyền thống như Toán học, Vật lý hay Hóa học mà còn bao gồm những ngành hiện đại như Khoa học dữ liệu, Trí tuệ nhân tạo, Kỹ thuật sinh học, Kỹ thuật môi trường, Khoa học máy tính và Công nghệ thông tin.

Những chương trình này tập trung vào nghiên cứu ứng dụng để giải quyết các vấn đề thực tiễn thông qua phương pháp khoa học.

So sánh Thạc sĩ Kinh tế và STEM

Mục tiêu nghề nghiệp

Thạc sĩ khối ngành Kinh tế hướng đến việc đào tạo những chuyên gia có khả năng định hướng, lãnh đạo và điều hành các hoạt động kinh tế – xã hội. Sinh viên tốt nghiệp được trang bị tư duy chiến lược và khả năng ra quyết định trong bối cảnh thị trường biến động. Đặc biệt, họ phát triển năng lực phân tích chính sách và dự báo xu hướng kinh tế, kỹ năng vô cùng quan trọng trong thời đại kinh tế toàn cầu hóa hiện nay.

Trái lại, Thạc sĩ STEM tập trung đào tạo những nhà sáng tạo công nghệ và giải pháp kỹ thuật. Sinh viên STEM được phát triển khả năng nghiên cứu chuyên sâu, thiết kế và triển khai các dự án kỹ thuật phức tạp. Họ không chỉ giải quyết các vấn đề hiện tại mà còn tạo ra những đột phá công nghệ định hình tương lai. Sự khác biệt rõ rệt là STEM hướng đến việc sáng tạo và phát triển công nghệ mới, trong khi Kinh tế tập trung vào việc tối ưu hóa và quản lý các nguồn lực hiện có.

Cơ hội việc làm

Người có bằng Thạc sĩ Kinh tế nắm bắt được những vị trí quan trọng trong hệ thống kinh tế. Cụ thể, họ có thể làm việc tại các ngân hàng đầu tư, quỹ đầu tư, công ty chứng khoán với vai trò chuyên gia phân tích tài chính. Trong khu vực công, họ có thể đảm nhận vai trò hoạch định chính sách tại các bộ ngành kinh tế hoặc cơ quan quản lý thị trường. Thậm chí, nhiều có nhân có thể lựa chọn làm việc độc lập với vai trò cố vấn doanh nghiệp, tư vấn chiến lược. 

Đặc biệt, tại Việt Nam, thị trường lao động đang có nhu cầu cao về nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực kinh tế, đặc biệt là những người có khả năng phân tích dữ liệu kinh tế và am hiểu thị trường quốc tế.

Trong khi đó, người có bằng Thạc sĩ STEM đang trở thành nguồn nhân lực đặc biệt quan trọng trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0. Họ không chỉ làm việc tại các công ty công nghệ hàng đầu mà còn có cơ hội khởi nghiệp với những ý tưởng đổi mới sáng tạo. Đặc biệt, trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển đổi số, các chuyên gia STEM đang đóng vai trò then chốt trong việc phát triển hạ tầng số, xây dựng các hệ thống thông minh và ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất. 

Thu nhập và tiềm năng phát triển

Thạc sĩ khối ngành Kinh tế tại Việt Nam thường có mức lương khởi điểm ổn định. Đặc biệt, trong các lĩnh vực như tư vấn chiến lược, đầu tư tài chính, thu nhập có thể tăng trưởng nhanh chóng theo kinh nghiệm và thành tích. Lộ trình thăng tiến thường rõ ràng với các cấp bậc quản lý được xác định cụ thể. Điểm mạnh của ngành này là tính ổn định cao và ít bị ảnh hưởng bởi biến động công nghệ.

Thạc sĩ STEM hiện đang có mức lương cạnh tranh, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ mới như AI, khoa học dữ liệu. Tại các công ty đa quốc gia hoặc công ty công nghệ lớn, mức lương có thể lên đến 40-50 triệu đồng/tháng. Tiềm năng tăng trưởng thu nhập rất cao, đặc biệt là khi tích lũy được kinh nghiệm chuyên sâu trong các lĩnh vực công nghệ tiên tiến. Tuy nhiên, ngành này đòi hỏi phải liên tục cập nhật kiến thức để không bị tụt hậu trong cuộc đua công nghệ, và đôi khi có thể gặp phải thách thức về tính không ổn định khi công nghệ thay đổi quá nhanh.

Thời gian học và yêu cầu chương trình

Thạc sĩ khối ngành Kinh tế tại Việt Nam thường kéo dài từ 1.5-2 năm, với các chương trình quốc tế có thể rút ngắn xuống còn 1 năm học tập toàn thời gian. Đặc điểm nổi bật của chương trình là tập trung vào việc phân tích và giải quyết các tình huống kinh doanh thực tế thông qua các case study. Điều kiện đầu vào thường không yêu cầu nền tảng đúng chuyên ngành, nhưng cần có kiến thức cơ bản về kinh tế, thống kê và đạt yêu cầu về ngoại ngữ.

Thạc sĩ STEM thường đòi hỏi thời gian học từ 1.5-2 năm, với những chương trình nghiên cứu chuyên sâu có thể kéo dài hơn. Đặc trưng của các chương trình này là sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, với thời gian đáng kể dành cho các dự án nghiên cứu và thực nghiệm trong phòng thí nghiệm. Yêu cầu đầu vào thường nghiêm ngặt hơn, đòi hỏi nền tảng chuyên môn vững chắc. Điểm khác biệt rõ rệt là chương trình STEM thường nhấn mạnh vào khả năng sáng tạo và phát triển các giải pháp kỹ thuật mới. 

Cơ hội nào cho người muốn chuyển ngành? 

Người có nền tảng STEM học Thạc sĩ Kinh tế

Người có nền tảng STEM hoàn toàn có thể và thậm chí có nhiều lợi thế khi học Thạc sĩ khối ngành Kinh tế. Lợi thế lớn nhất là khả năng tư duy định lượng và phân tích dữ liệu – yếu tố ngày càng quan trọng trong lĩnh vực kinh tế hiện đại. Những ngành như Fintech, phân tích dữ liệu tài chính hay quản trị rủi ro đặc biệt phù hợp với người có nền tảng STEM.

Tuy nhiên, người chuyển từ STEM sang Kinh tế cần bổ sung kiến thức về lý thuyết kinh tế cơ bản, kế toán và luật kinh doanh. Nhiều chương trình Thạc sĩ khối ngành Kinh tế tại Việt Nam đã thiết kế các khóa học bổ túc cho đối tượng này, giúp họ bắt nhịp nhanh chóng với những khái niệm kinh tế. Xu hướng này đang phát triển mạnh mẽ khi nhiều tổ chức tài chính và công ty tư vấn đang tìm kiếm những chuyên gia có nền tảng kép cả về STEM và Kinh tế.

Người có nền tảng Kinh tế học Thạc sĩ STEM

Ngược lại, việc người có nền tảng Kinh tế chuyển sang học Thạc sĩ STEM gặp nhiều thách thức hơn. Rào cản lớn nhất là thiếu kiến thức nền tảng về toán học ứng dụng, khoa học tự nhiên và kỹ thuật. Tuy nhiên, không phải là không thể, đặc biệt với một số ngành STEM có tính ứng dụng cao như Khoa học dữ liệu, Hệ thống thông tin quản lý hay Công nghệ tài chính (Fintech).

Tại Việt Nam, đã xuất hiện những chương trình cầu nối giúp người có nền tảng Kinh tế có thể tiếp cận với lĩnh vực STEM, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ thông tin và phân tích dữ liệu. Các khóa học bootcamp ngắn hạn về lập trình, phân tích dữ liệu và thậm chí là trí tuệ nhân tạo đang giúp nhiều người có bằng Kinh tế bổ sung kiến thức để theo đuổi các chương trình Thạc sĩ liên quan đến công nghệ. Điều này phản ánh xu hướng hội tụ giữa kinh tế và công nghệ trong thời đại số.

Kết 

Trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực phát triển nền kinh tế số và hội nhập toàn cầu, cả hai nhóm ngành đều đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, người có khả năng kết hợp kiến thức từ cả hai lĩnh vực sẽ có lợi thế đặc biệt. Đồng nghĩa, lựa chọn nào cũng có thể mở ra con đường thành công, nhưng điều quan trọng nhất là người học cần đầu tư nghiêm túc vào việc học tập và phát triển chuyên môn liên tục, đặc biệt trong thời đại mà ranh giới giữa các ngành nghề đang dần mờ nhạt.