6 “lỗ hổng” thường gặp khi quản trị dòng tiền

Dòng tiền đóng vai trò then chốt trong hoạt động và sự phát triển của bất kỳ doanh nghiệp nào. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn mắc phải những sai lầm phổ biến trong việc quản trị dòng tiền, dẫn đến những hậu quả tiêu cực đến hoạt động kinh doanh.

Tại hội thảo MBA Talk #85 do Viện ISB tổ chức với chủ đề “Cash Flow Management Strategies and Best Practices” ông Vương Khắc Huy – Trưởng phòng Phân tích & Đầu tư, Công ty Quản lý Quỹ Daiichi Life Việt Nam đã chia sẻ về 6 lỗi thường gặp khi quản trị dòng tiền và giải pháp khắc phục tương ứng. 

1/ Dự báo doanh thu quá lạc quan hoặc ước tính quá thấp chi phí

Người phân tích thường đưa ra dự đoán dựa trên những tình huống tốt nhất hoặc giả định rằng doanh số bán hàng sẽ tăng trưởng với tốc độ ổn định, trong khi đó lại ước tính chi phí kinh doanh không tăng tương xứng hoặc chỉ tăng theo mức danh nghĩa giản đơn chủ quan nào đó khi quản trị dòng tiền. Việc này có thể dẫn đến những kỳ vọng không thực tế giữa khoảng cách về Lợi nhuận mong đợi và Lợi nhuận có khả năng đạt được. 

Để tránh lỗi này, doanh nghiệp cần xem xét thêm các yếu tố về dữ liệu lịch sử (historical data), nghiên cứu thị trường (market research), xu hướng của ngành (market trend) để đưa ra ước tính thực tế về doanh thu mong đợi. Đồng thời, doanh nghiệp cũng nên tính đến những thay đổi của hành vi khách hàng theo mùa và những rủi ro tiềm ẩn.

Bên cạnh đó, thay vì chỉ tập trung vào phân tích hai yếu tố trên, doanh nghiệp cần đánh giá thêm các yếu tố có liên quan đến quá trình tạo ra doanh thu (revenue) hoặc giá vốn mặt hàng (cost of good sold).

2/ Tăng trưởng tài sản cố định thấp hơn tăng trưởng doanh thu

Ông Huy cho biết, hầu hết khi thực hiện dự phóng tài chính doanh nghiệp thì người phân tích thường  mặc định doanh thu phải tăng qua hằng năm trong khi tài sản cố định không có thay đổi đáng kể. Điều này là chưa chính xác vì sự tăng trưởng doanh thu có mối quan hệ tương quan đồng biến với việc tăng tài sản cố định, hay nói cách khác, nếu không có đầu tư sẽ không có tăng trưởng.

Ông Huy gợi ý, nên tách bạch các phần chi phí hàng năm trong hai danh mục: tài sản cố định và tài sản đầu tư. Cùng với đó, khi dự phóng nhu cầu tăng trưởng cho doanh nghiệp, nếu không có mong muốn tăng trường lớn thì phải mặc định chi phí đầu tư sẽ không lớn.

3/ Đánh giá thấp nhu cầu về vốn lưu động 

Vốn lưu động (NWC) trong quản trị dòng tiền được sử dụng khi doanh nghiệp giảm dòng tiền tự do để hỗ trợ cho mục đích tăng trưởng. Sự thay đổi trong NWC được xem như một khoản đầu tư vào tài sản ngắn hạn như tăng khoản phải thu, tăng hàng tồn kho hay thanh toán các khoản phải trả.

Ông Huy cho hay, để tránh sai sót khi quyết định đầu tư, cần nhìn lại xu hướng sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp ở những năm trước và so sánh với dự báo của mình xem có phù hợp không.

4/ “Too much cash on hand” (Giữ quá nhiều tiền mặt trong tay)

Thông thường trong quản trị dòng tiền, doanh nghiệp phải luôn duy trì đủ tiền mặt để trang trải chi phí hoạt động trong ít nhất từ ba đến sáu tháng. Điều đó giúp đảm bảo doanh nghiệp có thể tiếp tục hoạt động ngay cả khi gặp vấn đề về dòng tiền tạm thời. Tuy nhiên, ông Huy cho biết, việc giữ quá nhiều tiền mặt có thể phản tác dụng vì điều đó phản ánh số tiền dư không được sử dụng hiệu quả để tạo ra thêm doanh thu và lợi nhuận cho công ty, hay tạo ra thêm/bảo vệ giá trị cho cổ đông. 

Để giải quyết vấn đề này, doanh nghiệp cần cân bằng giữa việc dự trù tiền mặt và đầu tư tiền mặt dư thừa để tạo ra nhiều nguồn lợi nhuận khác

5/ Thực hiện những thay đổi lớn trong vòng quay tiền mặt

Vòng quay tiền mặt (Cash Conversion Cycle – CCC) trong quản trị dòng tiền là đơn vị đo thời gian (tính bằng ngày), ví dụ như để một doanh nghiệp chuyển đổi các khoản đầu tư từ hàng tồn kho thành dòng tiền từ bán hàng. Các nhà phân tích thường mắc sai lầm khi dự báo những thay đổi lớn trong giai đoạn chuyển đổi tiền mặt này. Cần lưu ý rằng dự phóng dòng tiền hàng năm không được phép sai lệch đáng kể so với con số những năm trước nếu như không có những cơ sở hợp lý giải thích đi kèm.

Để tránh sai lầm này, người làm phân tích cần tập trung phần lớn sự chú ý khi phân tích chu kỳ hàng tồn kho. Nếu có dự đoán về những thay đổi lớn trong vòng quay tiền mặt, hãy giải thích lý do một cách cẩn thận và chính xác.

6/ Nhầm lẫn giữa Capex tăng trưởng (growth capex) và Capex duy trì (maintenance capex) 

Người phân tích cần tách biệt và theo dõi cụ thể 2 loại Capex này mặc dù việc xác định cụ thể tỷ lệ cho từng loại là không dễ dàng. Thông thường, Capex duy trì nên tương đương với mức khấu hao hàng năm để đảm bảo tài sản của doanh nghiệp hoạt động tốt ổn định. Riêng đối với Capex tăng trưởng sẽ phụ thuộc vào tốc độ tăng trưởng trong năm mà doanh nghiệp đặt ra. 

Để xác định đúng tỉ lệ cho từng loại chi phí, Capex tổng khởi điểm sẽ là 100% chi phí khấu hàng năm. Cụ thể, Capex duy trì chiếm gần bằng chi phí khấu hao của tổng tài sản doanh nghiệp, Capex tăng trưởng sẽ phụ thuộc vào tốc độ tăng trưởng trong năm mà doanh nghiệp đặt ra.

Tham khảo thêm Quyết định kinh doanh khi quản trị dòng tiền và dự phóng dòng tiền của diễn giả Vương Khắc Huy tại sự kiện MBA Talk #85

Kết

Việc quản trị dòng tiền hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp đảm bảo hoạt động kinh doanh ổn định và phát triển bền vững. Do đó, các doanh nghiệp cần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của quản trị dòng tiền và áp dụng các biện pháp quản trị dòng tiền hiệu quả để tránh mắc phải những sai lầm phổ biến như đã nêu trên.

MBA Talk là chuỗi hội thảo với sự tham dự của các chuyên gia ở nhiều lĩnh vực, các lãnh đạo, quản lý cấp cao từ các doanh nghiệp đa quốc gia, tập đoàn lớn trong và ngoài nước cùng các Giáo sư – Tiến sĩ từ các trường đại học lớn tại Việt Nam & Nước ngoài. Các khách mời sẽ cùng thảo luận, chia sẻ nhiều vấn đề, tình huống thực tiễn trong kinh doanh nhằm cung cấp kiến thức theo hướng chuyên sâu, đúng triết lý đào tạo PSO (Problem Solving in Organization).