Thạc sĩ Kinh doanh và “Đạo” MBA – Góc nhìn từ CEO PNJ Lê Trí Thông

CEO PNJ – ThS. Lê Trí Thông gọi Thạc sĩ Kinh doanh (MBA) là Đạo, theo nghĩa một tôn giáo. Ông khẳng định, việc học MBA đã đem lại kiến thức nền tảng chắc chắn để có thể gắn thêm, tùy biến sự tiến hóa của tri thức, từ đó ta biết cách giải quyết từng vấn đề khi ở trong hoàn cảnh cụ thể.

Lê Trí Thông cùng em gái Lê Diệp Kiều Trang được giới trẻ Việt lứa 8x, 9x xem là hình mẫu của sự thành công đến từ học thuật. Ông Thông nổi tiếng bởi từng tốt nghiệp thủ khoa Đại học Bách Khoa TP. Hồ Chí Minh nhưng lại chuyển hướng sang kinh doanh, cũng bằng con đường học thuật là chương trình học thạc sĩ kinh doanh. Ông Thông hiện là Phó Chủ tịch HĐQT, TGĐ Công ty Cổ phần vàng bạc đá quý Phú Nhuận – PNJ.

Bước ngoặt Thạc sĩ Kinh doanh MBA của người “ngoại đạo”

Trong hội thảo MBA For Success do UEH-ISB tổ chức, ông Lê Trí Thông chia sẻ rằng, “máu kinh doanh” đã ngấm vào ông từ nhỏ, nên, dù đã có học bổng Tiến sĩ ở Mỹ về chuyên ngành hóa học, ông vẫn từ chối để quyết tìm kiếm cơ hội lấy bằng MBA.

25 tuổi, với chỉ vỏn vẹn hai năm kinh nghiệm, ông Thông lúc ấy đúng là quá nhỏ bé so với những bạn bè cùng khóa tại Đại học Oxford, một tên tuổi lẫy lừng về học thuật toàn cầu. Thực tế, Oxford đòi hỏi học viên cần thỏa điều kiện học MBA với bốn năm kinh nghiệm cho nọ cho một khóa học với lộ trình 12 tháng. Do đó, những bạn bè cùng lớp với “baby MBA” (biệt danh của ông Thông lúc ấy) có người đã hai bằng tiến sĩ, có người đang là phó giáo sư…

“Tôi nói với những người phỏng vấn rằng, nếu chỉ xét kinh nghiệm là hai năm sau khi ra trường thì họ đã sai. Vì từ 7, 8 tuổi, tôi đã theo cha (ông Lê Văn Trí, Phó Tổng Giám đốc Casumina – NV) đến các buổi họp, theo dõi các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó, phải tính kinh nghiệm của tôi từ những năm tháng đó”, ông Thông kể.

Dĩ nhiên, với một kỹ sư hóa đã “ngồi ghế nghiên cứu” cùng các thầy từ những năm thứ hai Đại học, thì thạc sĩ kinh doanh hẳn là một bước ngoặt đáng kể. Nhưng chính bước ngoặt này đã giúp ông thăng tiến bền vững trên sự nghiệp.

“Dù là một sinh viên xuất sắc ở Việt Nam, nhưng suốt tháng đầu tiên, lòng tự tin của tôi bị tổn thương khi không có bài tập nào được điểm A – Ông Thông kể. Khi đặt vấn đề với giáo sư, tôi mới vỡ lẽ: Tôi đã làm bài tập như một hình thức trả bài, mà lẽ ra, tôi phải làm bài với những gì thuộc về tôi, bằng quan điểm học thuật của tôi thì mới có khả năng đạt điểm cao”.

Một bầu trời khác đã mở ra, ít nhất là cách học, cách tiếp cận, buộc “baby MBA” phải thay đổi. Ông Thông nhìn nhận: “Có những lý thuyết học được từ ở trường, tới ngày hôm nay chỉ đúng khoảng 30% tình huống. Còn lại 70% tình huống thì cần có một lý thuyết khác!”.

Điều khó chịu nhất với một người theo khoa học tự nhiên là tư duy hoặc đúng, hoặc sai dường như không có chỗ trong chương trình học MBA. Chính một bạn đồng học lớn tuổi đã khuyến cáo với ông: “Thế giới không có 0 và 1, thế giới không phải lúc nào cũng rõ ràng, nghề quản trị là nghề giải quyết các vấn đề không chắc chắn, không rõ ràng đó!”.

Ngộ ra những điều này, không phải là dễ dàng, ít nhất với một người vốn xem trọng chân lý trong học thuật như ông Thông.

Thạc sĩ Kinh doanh (MBA) không chỉ là nền tảng, mà còn là… “Đạo”

Rất nhiều lần trong câu chuyện, ThS. Lê Trí Thông gọi Thạc sĩ Kinh doanh (MBA) là Đạo, theo nghĩa một tôn giáo. Ông khẳng định, MBA chỉ đem lại kiến thức nền tảng chắc chắn để có thể gắn thêm, tùy biến sự tiến hóa của tri thức chứ không phải dạy cho ta cách giải quyết từng vấn đề cụ thể.

Nếu như TS. Lý Quí Trung từng ví von “Cử nhân là đi xe đạp, MBA là chạy xe máy” khi nói đến bằng thạc sĩ kinh doanh, thì ông Lê Trí Thông lại chia sẻ quá trình “ngộ đạo” MBA của mình. Theo ông, “Đạo” MBA sẽ theo ta mãi trong cuộc đời. Nó giúp tôi luôn nhìn nhận, quan sát, nạp vào và tiêu hóa, phản biện lại chính những lý thuyết mà mình đã được học để hình thành nên một thế giới quan mới. Chính cái “Đạo” này giúp ta có những bước thành công trong sự nghiệp, giúp ta khai phá những miền xác định mới, những thực tế của kinh doanh và doanh nghiệp”, ông Thông nhấn mạnh.

Trở lại câu chuyện đúng/sai của người làm khoa học tự nhiên, ông Thông cho rằng, một khi đã hiểu MBA là khoa học quản trị, là khoa học hành vi, việc phải chấp nhận tính tương đối của giá trị đúng/sai là một bước vượt thoát, một sự “ngộ đạo” MBA. “Những kiến thức đã học đôi khi đối nghịch với kiến thức MBA. Chính “Đạo” MBA giúp tôi tìm ra lời giải”, ông Thông chia sẻ.

Một thí dụ ông Thông đưa ra là lý thuyết quản trị của phương Tây luôn đề cao năng lực cốt lõi của doanh nghiệp, xem đó là giá trị, là thương hiệu cho thành công, khuyến cáo doanh nghiệp không nên đầu tư đa ngành. “Nhưng thực tế, Apple, Facebook, Ford, Boeing, Microsoft hay VinGroup, Masan ở Việt Nam đều là các công ty đa ngành. Nếu máy móc áp dụng lý thuyết, chắc chắn sẽ không có những công ty, tập đoàn đa quốc gia, liên ngành lớn mạnh như thế”, ông Thông nhấn mạnh.

Chính từ việc “ngộ đạo” mà ông Thông nhận xét rằng, học MBA không chỉ học những cái có trong giáo trình. “Học MBA với những cái có trong sách thì đó là kiến thức của nhân loại, còn giữa 2 dòng chữ đen có dòng trắng thì đó là kiến thức của mình. Bằng cách suy luận, bằng cách nghĩ của mình, mình đổ vào dòng trắng giữa dòng chữ đen mà in trong sách là cái đạo mà mình ngộ”, ông Thông nói.

Bởi theo ông, chính những dòng mình viết vào là những dòng đã trải nghiệm, đối chứng trên thực tế. “Mình đối chiếu mình với thực tế, luôn quan sát thực tế để bổ sung cho lý thuyết. Lý thuyết là phần dòng chữ đen, là sữa bột nhưng cái tạo ra giá trị là cả dòng chữ đen và dòng chữ trắng, như giá trị tạo ra ly sữa là nước cộng với bột, chứ không chỉ thuần túy là bột không”.

Thông tin trong bài viết được diễn giả khách mời – ThS. Lê Trí Thông chia sẻ tại sự kiện MBA For Success với chủ đề: “Thảo luận cùng ThS. Lê Trí Thông và TS. Phạm Anh Khôi”. MBA For Success là chuỗi hội thảo trực tuyến kết nối cùng các nhà lãnh đạo, quản lý cấp cao do ISB tổ chức nhằm mang đến góc nhìn tổng quan và những tri thức hữu ích cho các học viên chương trình Thạc sĩ Kinh doanh và những khán giả quan tâm nói chung.

Nguồn: ISB